Rzeźba NAWA to część obchodów Europejskiej Stolicy Kultury 2016, której głównym hasłem była “metamorfoza kultury”, odnosząca się do zmian zachodzących w dziedzinie kultury, społeczności i samego miasta. Wyspa Daliowa we Wrocławiu sama została wzbogacona o niecodzienną bryłę NAWA, której ideą była metamorfoza tego miejsca. 

Wyspa Daliowa z bryłą NAWA

Jako efekt, końcowy NAWA jest ultralekką, trwałą konstrukcją składającą się z 35 stalowych łuków otwierających bramę, przez którą można się swobodnie przemieszczać. Uzyskana bioniczna forma oraz polerowana powierzchnia odzwierciedlająca otoczenie, tworząc efekt naturalnie wzrastającej rzeźby o ciągle zmieniającym się wyglądzie w ciągu dnia, dając możliwość oglądania niesamowitej gry świateł o każdej porze.

Bioniczne kształty sprawiają wrażenie, że rzeźba wyrasta prosto z ziemi. Jednocześnie budowa oparta na łukach bezpośrednio koresponduje z pobliskimi zabytkami: Ossolineum, wieżą kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku, Wrocławską Halą Targową i Ostrowem Tumskim.

Rewitalizacja

NAWA otwiera kolejny rozdział w historii Wyspy Daliowej, zwracając ją mieszkańcom Wrocławia. Niedostępna dotychczas przestrzeń została zrewitalizowana i posłuży miastu, stając się miejscem tętniącym życiem, otwartą przestrzenią dla spotkań, koncertów i wydarzeń artystycznych. Rzeźba wraz z roślinnością tworzą spójną, organiczną całość, naturalnie wyłaniając się z rzeki. Jednocześnie, realizacja wpisze się doskonale w architektoniczny porządek okolicy i jej tętniący od wieków nurt życia, pełnego turystów, przechodniów oraz Wrocławian.

Piękno, wytrzymałość, ponadczasowość

Konstrukcja NAWA opiera się na łukach. Patrząc z perspektywy architekta, łuki to doskonała konstrukcja stosowana w budynkach antycznych i gotyckich. Wynalezienie łuku był ogromnym przełomem w architekturze i pozwolił na budowę stożkowych konstrukcji. W rzeźbie NAWA łuki służą zarówno jako elementy konstrukcyjne, jak i artystyczną formę ekspresji.

Łuk był głównym obiektem badawczym dla Jeana Prouvé – słynnego francuskiego projektanta i konstruktora, jako optymalną formę dla nowoczesnych konstrukcji. Pozwalało to na efektywne wykorzystanie zasobów i czyniło proces produkcyjny był stosunkowo łatwym. NAWA jest manifestem innowacyjnego zastosowania tradycyjnej formy łuku, co było możliwe dzięki technologii FiDU.

Forma: Estetyka, nauka, design

Jednym z głównych źródeł inspiracji dla Oskara Zięty jest bionika. Ta gałąź nauki pozwala wynaleźć rozwiązania technologiczne, które naśladują zachowanie żywych organizmów. Poszukiwanie form doprowadziło artystę do budowy łuków pionowych połączonych ze sobą. Forma rzeźby odnosi się zarówno do naturalnego otoczenia, jak i pobliskich budowli.

Pomimo artystycznego charakteru, rzeźba spełnia również funkcje społeczne w przestrzeni publicznej. W procesie projektowania badanie potencjalnych oddziaływań społecznych rzeźby i estetyki było równie ważne. Zastanawiano się, jak forma NAWY będzie współtworzyć otoczenie i jak będzie wpływało na odbiorców – zarówno przechodniów, jak i tych, którzy przechodzić będą pod nią.

FiDU – technologia przyszłości

Stworzenie ultralekkiej konstrukcji było możliwe dzięki FiDU – innowacyjnej technologii wynalezionej przez Oskara Ziętę. Pozwala ona na zmianę formy i kształtów elementów stalowych zespawanych ze sobą dzięki „nadmuchiwaniu” sprężonym powietrzem. Metalowe formy usztywniają się, co nadaje im trwałość i stabilność, zachowując przy tym niesamowitą lekkość. NAWA jest pierwszą konstrukcją FiDU w tak dużej skali. Dlatego stanie się manifestem tej innowacyjnej technologii.

Działając w punkcie przecięcia się ścieżek sztuki, projektowania i nauki, Oskar Zięta wykracza poza tradycyjną definicję artysty. Podczas procesu tworzenia rzeźby, forma tworzona jest w oparciu o cyfrową obróbkę modelu. Początkowa wizja budowy rzeźby zostaje przekonwertowana na język cyfrowy, pozwalając na dokonywanie wszystkich obliczeń, takich jak określenie trwałości elementów.

NAWA znajduje się na niezwykłym, tajemniczym i dzikim miejscu.

Rzeźba NAWA jest wzniesiona na Wyspie Daliowej – ta najmniejsza z kilkunastu wysp we Wrocławiu znajduje się w pierwotnym biegu rzeki Odry i otoczona jest bujną zielenią i zabytkową architekturą. Przez kilka dziesięcioleci wyspa Daliowa ewoluowała znacząco. Przed II wojną światową tętniła życiem. Podczas wojny została znacząco zniszczona. Po wojnie została przywrócona do życia, ale w ostatnich latach niemal o niej zapomniano. Dzisiaj, dzięki rzeźbie NAWA utworzonej w ramach Europejskiej Stolicy Kultury, wyspa może się odrodzić i przypomnieć mieszkańcom Wrocławia o swojej obecności.

Materiały prasowe i zdjęcia: Zięta