Poznaliśmy zwycięzców Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy 2024. Do tegorocznej, 10. już edycji nagrody zgłoszonych zostało 100 projektów, z których jury wybrało po 3 finalistów w każdej z 5 kategorii. W kategorii Architektura użyteczności publicznej nagrodę zdobyło Muzeum Wojska Polskiego zaprojektowane przez pracownię WXCA. Jurorzy docenili realizację za formalną perfekcję oraz rzemieślniczą precyzję, z jaką została wykonana siedziba instytucji.
Nagroda Architektoniczna Prezydenta m.st. Warszawy przyznawana jest od 2016 r. Na przestrzeni lat nagroda stała się corocznym przeglądem najlepszych realizacji architektonicznych na terenie stolicy Polski (w tym m.in. architektury użyteczności publicznej, architektury komercyjnej, mieszkaniowej czy przestrzeni miejskich), znakiem jakości wyróżniającym prekursorskie projekty, a także oficjalnym uznaniem i promocją odpowiedzialnej praktyki architektonicznej, która mierzy się z wyzwaniami współczesności i pomaga zmieniać Warszawę na lepsze. Organizatorem konkursu jest Prezydent m.st. Warszawy, a nagroda przyznawana jest we współpracy z Oddziałem Warszawskim Stowarzyszenia Architektów Polskich, Mazowiecką Okręgową Izbą Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Oddziałem Warszawskim Towarzystwa Urbanistów Polskich.
Wyniki 10. edycji Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy zostały przedstawione opinii publicznej podczas oficjalnej ceremonii, która miała miejsce 23.04.2024 r. w przestrzeni Biblioteki Narodowej. Jury wręczyło nagrody w 5 kategoriach, w których finałowe projekty wybrano spośród 100 zgłoszeń. Zaprojektowane przez pracownię architektoniczną WXCA Muzeum Wojska Polskiego na terenie Cytadeli Warszawskiej zdobyło nagrodę w kategorii Architektura użyteczności publicznej. Jurorzy docenili realizację za formalną perfekcję oraz rzemieślniczą precyzję, z jaką została wykonana siedziba instytucji.
„Muzeum Wojska Polskiego doceniono za prostotę pomysłu, konsekwencję projektu i bardzo wysoką jakość wykonawstwa. Uwagę zwracają betonowe ornamenty, ściągi miedziane czy też sama kolorystyka. Wnętrza są dobrze rozplanowane i ułatwiają orientację w przestrzeni” – napisali w uzasadnieniu organizatorzy Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy.
Ex aequo nagrodę w tej kategorii wręczono Bibliotece w Choszczówce autorstwa pracowni Ambient.
Gmach jak szyk wojskowy
Inspiracją dla formy architektonicznej Muzeum Wojska Polskiego była precyzja dyscypliny wojskowej, którą architekci oddali w zgeometryzowanej, zdyscyplinowanej bryle muzeum. Jej wyraz architektoniczny określają fizyczne i plastyczne właściwości użytych materiałów oraz rzemieślnicza metoda pracy z nimi. Architekci WXCA zaproponowali w tym przypadku barwiony beton architektoniczny, kolorem nawiązujący do ceglanych murów Cytadeli Warszawskiej, z którego precyzyjnie odlano betonowe bloki. Monumentalność bryły projektanci przełamali specjalnie opracowanym wzorem odciśniętym na płaszczyźnie masywnych bloków. Wzór ten – szewron – w zamyśle miał nienachalnie kojarzyć się z motywami militarnymi. Jego przestrzenna forma została pomyślana jako powierzchnia dla rzeźbiarskiej gry światła i cienia, zmieniającej się wraz z porą dnia, a tym samym zmieniającej też ogólną percepcję gmachu z perspektywy użytkownika. Rozmiar pojedynczego modułu ornamentu architekci zaprojektowali w oparciu o skalę człowieka, a konkretnie ludzkiej ręki, co przekłada się na stopniowanie doświadczenia estetycznego – wraz ze zbliżaniem się do monumentalnej, rygorystycznej bryły na pierwszy plan wychodzi miękki detal fasady.
W zrealizowanym budynku południowym Muzeum Wojska Polskiego (naprzeciwko którego w nadchodzących latach powstanie budynek północny) znalazły się przestrzenie dla ekspozycji stałej, sala wystaw czasowych, sala audiowizualna na 100 osób oraz pomieszczenia usługowe, administracyjne i techniczne. Wnętrza siedziby zaprojektowane zostały jako minimalistyczne tło dla prezentowanej ekspozycji.
Budowa siedziby Muzeum Wojska Polskiego na Cytadeli Warszawskiej jest elementem realizacji reprezentacyjnego kompleksu muzealnego na terenie zabytkowej fortyfikacji. W 2023 r. do użytku oddano także siedzibę Muzeum Historii Polski (również zaprojektowaną przez WXCA oraz nominowaną do tegorocznej Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy w tej samej kategorii). W nadchodzących latach zaplanowano realizację budynku północnego Muzeum Wojska Polskiego w oparciu o zwycięski projekt konkursowy WXCA z 2009 r.
Projekt doceniony w Polsce i za granicą
Na początku roku nowa siedziba Muzeum Wojska Polskiego znalazła się też wśród kandydatów do ArchDaily Building of the Year 2024 – nagrody przyznawanej przez najpopularniejszą międzynarodową platformę o architekturze – w kategorii Cultural Architecture. W ostatnich dniach realizacja, razem z sąsiednią siedzibą Muzeum Historii Polski również zaprojektowaną przez WXCA, została nominowana do tegorocznej Nagrody Architektonicznej Polityki. Koncepcja Kompleksu Muzealnego na Cytadeli Warszawskiej została doceniona nie tylko za formę architektoniczną poszczególnych obiektów, ale też za oddanie w ręce warszawiaków terenu XIX-wiecznej fortyfikacji w formie zielonej przestrzeni publicznej sprzyjającej codziennej rekreacji. Jak wskazali jurorzy prestiżowej nagrody, razem z otwarciem nowych siedzib instytucji kultury, po ponad 200 latach otwarta dla mieszkańców została sama Cytadela Warszawska, która współcześnie pełni funkcję miejskiego parku o powierzchni ponad 30 ha.
Zespół WXCA odpowiedzialny za projekt Muzeum Wojska Polskiego: Szczepan Wroński, Marta Sękulska-Wrońska, Paweł Grodzicki, Krzysztof Budzisz, Paweł Wolanin, Krystian Tomczyk, Katarzyna Billik, Ewelina Szeląg, Anna Dobek, Kajetan Szostok, Małgorzata Gilarska, Michał Grabowski, Barbara Płonczyńska, Marcin Jurusik, Marcin Bieńka, Adrianna Nowak, Małgorzata Dembowska, Andrzej Bulanda
